U huyền Mỹ học Nhật Bản

Ô long xổng núi Phú Sĩ, của họa sĩ Hokusai

U huyền (幽玄, Yūgen) là khái niệm quan trọng trong mỹ học Nhật Bản. Ý nghĩa chính xác của từ phụ thuộc vào ngữ cảnh. Trong sách vở triết học Trung Quốc, u huyền có nghĩa là "mờ", "sâu kín" hoặc "bí ẩn", còn trong làng phê bình thơ hòa ca (和歌, Waka) Nhật thì từ này tả sự sâu sắc tinh tế của các điều ẩn hiện mơ hồ trong bài thơ, và cũng là tên của một thể thơ.

U huyền trỏ sự ý tại ngôn ngoại, nhưng không phải là ám chỉ một thế giới khác, mà là cõi này.[11] Các thứ sau đây đều hướng đến u huyền:

Ngắm mặt trời khuất ngọn đồi phủ đầy hoa.

Đi dạo chơi rừng lớn mà chẳng có ý định trở gót. Đứng trên bờ nhìn chiếc thuyền mất sau hòn đảo xa. Trầm tư bầy ngỗng hoang lúc thấy lúc không giữa mây.

Và, bóng tre trên thân tre.

— Zeami Motokiyo

Zeami sáng tạo ra loại hí kịch năng (能, Noh) và viết quyển Hoa truyền thư (花伝書, Kadensho), là tác phẩm kinh điển về kịch tuồng. Ông lấy hình ảnh thiên nhiên làm phép ẩn dụ liên tục. U huyền được cho có nghĩa là "một sự ý thức sâu sắc, bí ẩn về vẻ đẹp của trời đất… và vẻ đẹp đáng buồn trong nỗi khổ cực của con người."[12] Nó trỏ cách Zeami giải thích "sự sang trọng tinh tế" trong vở kịch tuồng năng.[13]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Mỹ học Nhật Bản //www.amazon.com/dp/B0006BOJ8C http://bonsaibeautiful.com/nature_of_garden_art/ja... http://global.mitsubishielectric.com/tasteofjapan/... http://nobleharbor.com/tea/chado/WhatIsWabi-Sabi.h... http://uniorb.com/ATREND/Japanwatch/cute.htm http://kuscholarworks.ku.edu/dspace/bitstream/1808... http://plato.stanford.edu/entries/japanese-aesthet... http://www.art.unt.edu/ntieva/download/teaching/Cu... http://www.aesthetics-online.org/articles/index.ph... http://libmma.contentdm.oclc.org/cdm/compoundobjec...